GIERST, Mille, duizend zaden
De lange gierststengels direct na het oogsten
Gierst
Gierst kwam uit China, daar was het een heilige plant. Tot de middeleeuwen was het ook een bekend gewas in West-Europa totdat het werd vervangen door tarwe, rijst en aardappel. In de VS wordt het beschouwd als onkruid.
In Mali en veel andere West-Afrikaanse landen bleef gierst het belangrijkste gewas. Het werd, en wordt, vaak geteeld vanwege het aanpassingsvermogen aan droge omstandigheden en is een belangrijke bron van voedsel en energie voor de bevolking.
Gierst heeft een hoog vitamine B gehalte (muggen houden niet van vitamine B in het bloed, dus het was ook een goede bescherming tegen malaria) verder magnesium en zink voor het immuunsysteem, het is antioxiderend, goed voor botopbouw en tegen hart- en vaatziekten.
De korrels worden gereinigd door de lichte bries
Pesticiden
Gierst groeit goed in de zware klimatologische omstandigheden van Mali, ook zonder pesticiden. De boeren zelf gebruiken liever geen pesticiden. Maar vanuit de overheid wordt het gebruik op grote schaal toegepast in de grote landbouwgebieden van de staat. Rondreizende colporteurs overtuigen dwingend de particuliere boeren van het nut van pesticide en kunstmest. Het wordt vaak in natura betaald met de oogst die dan weer naar de hoofdstad gaat. Ook wij krijgen bezoek van colporteurs die de hoofden van onze analfabete tuinmannen op hol brengen met dikke rapporten en beloftes van gouden bergen en grote rijkdom.
“Diverse studies tonen inmiddels overtuigend aan dat mensen gemiddeld jonger parkinson krijgen als ze zijn blootgesteld aan pesticiden. ( 1 op 22). En dat effect wordt groter naarmate mensen meer zijn blootgesteld (langer en/of in hogere doses)” (citaat Parkinsonvereniging)
In het nabije ziekenhuis van Sevaré is een afdeling geopend voor een tot nu toe onbekende ziekte in Mali. Hij treft vooral jonge mannen. “De nieuwe ziekte heet Parkinson”, zei Baba.
De dagelijkse gierstmaaltijden
Normaal gesproken hebben gezinnen drie maaltijden per dag. Tegenwoordig is dat op het platteland meer uitzondering dan regel. De ochtend wordt begonnen met een dunne gierstepap, bouille. De moeder van Baba staat ‘s morgens ook nog eens voor het huisje en schenkt kommen vol met kinkeliba-thee voor de passanten. Kinkeliba heeft een medicinale werking.
Het middageten is meestal een rijstmaaltijd met een saus en ‘s avonds is er ook gierstepap, soms met wat sla. Maar nu, voor de oogsten zijn begonnen, is de rijst op en wordt er ‘s middags ook gierst gegeten.
Er is nauwelijks variatie in de maaltijden, gierst en rijst, daar draait alles om. Maar op de markt zijn heel veel kruiden te koop waarvan wij er niet veel kennen. De Malinezen op het platteland zijn nog precies op de hoogte van de werking van deze kruiden en passen ze toe in de maaltijden om te zorgen dat iedereen de nodige vitaminen en mineralen krijgt. Er is overigens al tientallen jaren een enorme lobby om de kruiden te vervangen door Maggie-blokjes. Zoals de fantastische natuurlijke huidverzorging met carité boter (shea butter) verdrongen is door Nivea.
Gombo waar een groen, slijmerige saus van wordt gemaakt
Van de gefermenteerde zaden van de baobabvrucht wordt een rode saus gemaakt waardoor de TO voor kinderen beter te verteren is
De keuken van de grande famille (de grote familie) van Baba
Om een beeld te geven heb ik Baba gevraagd om vast te leggen hoe er bij hem in de familie gekookt wordt. Op Here Bugu wordt overigens ook zo gekookt. Njaga, de vrouw van Baba, is de oudste schoondochter. De moeder van Baba is de chef. Zij heeft, gelukkig voor haar, vier zonen en inmiddels net zoveel schoondochters. Dat is mazzel want de dochters gaan na hun huwelijk de deur uit. Een moeder moet het hebben van haar schoondochters. Lang deed Njaga, de vrouw van Baba, het zware keukenwerk samen met haar schoonmoeder. Inmiddels zijn de anderen ook getrouwd en doet Njaga, zoals te zien is, het lichtere werk. Njaga houdt toezicht en verzorgt de bouille, de dunne gierstsoep voor de vrouwen. De zuster van Baba, Marjamma, een verpleegster, roert de saus van gombo (groene bonen bij ons okra genoemd). Pappa, de tweede zoon van Baba houdt de vuurtjes onder de ketels aan. Na schooltijd en de maaltijd, die op zichzelf niet langer dan 15 minuten duurt, worden de inmiddels zwarte ketels door de kinderen bij de kraan aan de buitenkant van het huis, met zand geschuurd tot ze weer blinkend zijn.
De TO van je moeder
De vrouwen in de video hebben lol. Ze weten dat de video voor ons gemaakt wordt. Ze praten over ons en laten om beurten zien hoe goed ze het zware werk kunnen. Vrouwen zijn trots op het werk en de kwaliteit van hun TO. Mannen willen vaak alleen de kwaliteit van de TO van hun eigen moeder eten. Het is een hele kunst om de To niet te laten aanbranden.
Het gezin van Baba is groot. Daarnaast eten ook nog alle schoolkinderen uit ons schoolkinderen project mee (10) en verschillende werklui.
Wat mij bijzonder raakt en wat goed te zien is in de video is het respect dat de vrouwen hebben en ontlenen aan dit werk. Zij zijn zich er elke dag van bewust dat ze de ingrediënten hebben om te koken. En zij voelen zich verantwoordelijk voor de kwaliteit van het voedsel dat helpt om gezond te blijven. Al deze vrouwen hebben de ervaring en weten hoe het voelt als er geen eten is.
De rijst en de gierst van onze actie
De medewerkers van Here Bugu zijn eigenlijk vrijwilligers. Ze zijn niet in dienst van Stichting Rondom Baba maar krijgen een vergoeding. Omdat de meeste mensen wonen in de ‘grande famille’ zijn er met een beetje geluk meerdere inkomens. Daarnaast worden ze geholpen met de extra zakken rijst en gierst om het jaar te halen. Op Here Bugu krijgen alle medewerkers één maaltijd per dag en de vaste bewoners ook ontbijt en avondeten. Ook vangen we mensen op die niet te eten hebben zoals dat ook gebeurt in de familie van Baba. Daarnaast steunen we nog andere families die op de een of andere manier een relatie met Here Bugu hebben. Hoeveel mensen dat in totaal kunnen zijn hangt af van de opbrengst van de actie.
De video over het voorbereiden van de TO met Njaga en de vrouwen van Makan en Bakaina. Het beheren van de keuken is een zware klus in Mali, je ziet hier maar een klein gedeelte van het werk dat eigenlijk de hele dag beslaat. Er zijn geen koelkasten, alleen soms een beetje stroom, geen kasten, weinig voorraad. Afgezien van de rijst en de gierst worden de ingrediënten zoals de bonen en de kruiden soms tot 2 keer toe van de markt gehaald
De bouille wordt gemaakt door Njaga en is speciaal voor vrouwen en kinderen. Hij wordt gedronken uit kalebas kommen.
Er zijn vaste groepjes rond een schaal. Baba eet, als chef de famille, altijd alleen, dat schrijft ‘het respect’ voor
De bollen TO worden in de hand genomen, gekneed en gedoopt in de saus en dan uit de hand opgelikt
Op de TO ligt nog piment, peper. In de schaal de groene slijmerige gombosaus met de saus van de Baobab
En tot slot een prachtige tekening met links een baobab
DOE JE MEE? WIL JE DONEREN? HIER KAN HET!
100 kilo rijst= 80 euro/ 100 kilo gierst = 45 euro
Overmaking onder vermelding van RIJSTACTIE
of voor Here Bugu
onder vermelding van ALGEMEEN
Stichting Rondom Baba NL98TRIO0784740593
of via DEZE LINK
Inschrijven
Altijd op de hoogte blijven? Schrijf je in en ontvang bij elk nieuwe artikel een e-mailbericht.
