‘Mammie, waar kom ik vandaan?’  Zo heette het okergele boekje dat vroeger, in de vijftiger jaren van de vorige eeuw, bij ons thuis op tafel lag. Ik las het van voor naar achter en terug. En dat niet alleen, ik moest het van mijn moeder ook door de brievenbus gooien van mensen in de buurt. Mijn moeder was namelijk een ‘activist’ en dus vanaf de start in 1951 ook actief lid van de N.V.S.H., de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming. Ik moest dus al jong leren hoe het zaadje bij het eitje komt. Maar ik moet toegeven dat ik het later, tot haar grote afschuw, liever zelf uit de praktijk leerde. Inmiddels zijn geboorteplanning en voorbehoedsmiddelen een vanzelfsprekend deel van ons leven. Daar is pakweg zo’n vijftig  jaar voor nodig geweest. Dat is goed om te bedenken.

Een herdersvolk  Drie jaar geleden boden kwamen ongeveer 500 mensen op Here Bugu erbij. Zij behoren tot de etnische groep Fulani, door de Franse kolonialisten ‘Peulen’ genoemd. Zij maken deel uit van een grote bevolkingsgroep voornamelijk in West Afrika. Van oorsprong zijn het nomaden die met hun koeien en schapen rondtrekken. Ze houden zich meestal afzijdig van de lokale bevolking en spreken een eigen taal die niet verwant is aan andere talen in West Afrika. Ze hebben hun eigen tradities en cultuur. Overdag hoeden ze hun vee, ’s nachts leefden ze zich uit in hun traditionele feesten, muziek en dansen. ‘Leefden’ want ze worden bedreigd, dorpen platgebrand, hun muziek en leefwijze verboden of verafschuwd. Ze zijn islamitisch en een deel is extremistisch geworden.

‘Here Bugu bevrijdt ons uit de duisternis’  ‘Onze’ Peulen’ mochten hun hutten op Here Bugu bouwen op voorwaarde dat ze de leefregels van Here Bugu respecteerden. Ik schreef al eerder over het liedje dat ik met de kinderen zong: ’À Here Bugu on ne frappe pas’, ‘op Here Bugu wordt niet geslagen.’ Het was een groot experiment en een risico dat we namen maar het past helemaal binnen de opvatting van Baba over ontwikkelingssamenwerking. En langzaam, heel langzaam, integreren ze. Ze krijgen namelijk de kans om waar te nemen hoe op Here Bugu geleefd en gewerkt wordt en er mee vertrouwd te raken. Daarna stappen ze hier en daar in en merken dat het hun leven ten goede beïnvloed. Zoals een meisje tegen ons zei: ‘Here Bugu bevrijdt ons uit de duisternis!’

.               

Dol op knuffelen  Al gauw ontdekte ik dat er ontzettend veel baby’s werden geboren. Met de laatstgeborene nog op de rug waren de vrouwen alweer zwanger. Toen ik Baba daar naar vroeg was zijn antwoord: ‘Ja, ze zijn dol op knuffelen’. ‘Dol op knuffelen???’ De activist in mij werd wakker en ik probeerde, altijd met behulp van iemand die kon vertalen, met mannen of vrouwen in gesprek te komen hierover. Het humoristische, of dramatische, was dat ze geen verband schenen te leggen tussen de geslachtsdaad (het knuffelen) en de zwangerschap. Een opzwellende buik was de zegen van Allah, een blijk van vruchtbaarheid en spruitend leven. Daar moet je dankbaar voor zijn. Waar natuurlijk ook een waarheid in zit. Baba maande me tot geduld.

Gesprek met de mannen, want daar begint het. Nooit eerder was ik zoveel maanden niet op Here Bugu als afgelopen jaar. Tot mijn geluk zie en hoor ik over de voortgang. Twee weken geleden heeft Baba de mannelijke Peul-oudsten bijeen geroepen. Dat gebeurde in ‘mijn’ huis. Aan zijn linkerzijde geflankeerd door een verpleegster en vroedvrouw,  gespecialiseerd in geboorteplanning en vrouwenziekten. Zij spreekt geen Peul en was nooit eerder in contact met deze ‘moeilijke’ bevolkingsgroep. Aan zijn rechterhand Ina, onze buurvrouw. Een geweldige vrouw met een groot hart die vloeiend Peul spreekt en vertrouwd wordt door de Peulen. Het onderwerp: geboorteplanning!

De mannen zijn niet helemaal op hun gemak maar Ina breekt de spanning. Ze zegt: ’We zitten hier in het huis van Yvonne, ik zit zelfs op de stoel van Yvonne. Maar jullie hebben geluk, ik ben veel mooier dan Yvonne.’ Alle mannen lachen en de weg is vrij voor Baba. Hij stelt de verpleegster voor. Hij geeft voorlichting en vraagt de mannen toestemming om een programma van geboorteplanning, (een chip onder de huid die drie jaar werkt) en medisch onderzoek van de vrouwen te starten. Ze gaan akkoord.

Al twee dagen later  is er een bijeenkomst met de vrouwen. Ook Ina de buurvrouw, de verpleegster en een arts zijn aanwezig en een stuk of wat gasten. De sfeer is gemoedelijk en de vrouwen kunnen vrij hun vragen stellen. De komende maanden zullen de vrouwen onderzocht worden, als ze dat willen een voorbehoedmiddel krijgen in de vorm van en chip, voorlichting krijgen over hygiëne bij de geboorte en zullen ze bijgestaan worden door een vroedvrouw bij de bevalling. Daarna zijn de vrouwen uit de omgeving aan de beurt.

Zo zie je maar! We hebben nu  ineens een soort M.V.S.H. op Here Bugu, een Malinese Vereniging voor Seksuele Hervorming